Thương hàn là bệnh do vi khuẩn xâm nhập trong đường tiêu hóa mà thành. Với triệu chứng là sốt cao, đau đầu, mạch chậm, táo bón. Đôi lúc không có triệu chứng, nó phụ thuộc vào lượng vi khuẩn trong cơ thể.
1. Thương hàn
Biện chứng Đông y: Thấp nhiệt nung nấu không giải được.
Cách trị: Phương hương hóa trọc, đạm thấm, khử thấp. Đơn thuốc: Bội kim ôn thạch thang.
Bài thuốc: Bội lan diệp 10g, Hoàng uất kim 10g, Pháp bán hạ 6g, Trần quất bì 5g, Bạch phục linh 10g, Cam thảo sống 1,5g, Tiểu chỉ thực 5g, Trúc nhự sống 10g, Thạch xương bồ 3g, Hoạt thạch phi 12g. Sắc uống mỗi ngày một thang.
Hiệu quả lâm sàng:
Từ năm 1921 đến nay, trên lâm sàng đã dùng loại thuốc trên gia giảm điều trị thương hàn ruột, có kết quả tốt.
Bệnh nhân nam, 23 tuổi, ở Ngọc Sơn, tỉnh Giang Tây. Chẩn đoán lâm sàng là bệnh thương hàn ruột, đã dùng Bội kim ôn thạch thang, uống 4 thang, đến chiều sốt giảm, không oẹ khan nữa. Dùng bài thuốc trên, bỏ Bán hạ, Tiểu chỉ thực, thêm Đạm Hoàng cầm, Hắc sơn chi, uống 4 thang nữa, sốt hoàn toàn lui. Dùng bài trên gia giảm uống nửa tháng nữa, bệnh khỏi .
2. Thương hàn
Biện chứng Đông y: Thấp nhiệt uẩn tụ. Cách trị: Thanh lợi thấp nhiệt, phương hương hóa trọc, giải độc.
Đơn thuốc: Phượng vĩ thảo hợp tễ.
Bài thuốc: Phượng vĩ thảo 50g, Ngư tinh thảo 50g, Miên nhân trần 9g, Hoắc hương ngạnh 8g. Sắc uống mỗi ngày một thang.
Đối với người có chảy máu đường ruột, thêm Địa du 18g, Hắc hoa hoè 10g; Chảy máu cam, thêm Liên bóng 9g, Mao căn 30g, Hắc chi tử 9g. Có triệu chứng viêm gan nhiễm độc, có thể thêm Chi tử 10g. Ngoài ra, có thể cho dùng 1 tuần Glucose 50% và vitamin C đường tĩnh mạch.
Hiệu quả lâm sàng:
Đã theo dõi điều trị 28 bệnh án thương hàn ruột, uống thuốc cho đến lúc thân nhiệt trở lại bình thường là 1 7 ngày, trung bình 3,9 ngày. Qua thực tiễn thấy dùng bài này trị thương hàn có ưu điểm hơn các loại thuốc Tây như Cloromycetin, Synthomycin và thuốc Đông là Xuyên tâm liên như đã được thông báo.
Bệnh nhân nam, 14 tuổi. Đến khám ngày 2/9/1980. Tự kể là 16 ngày trước bị ớn lạnh, sốt, nặng về trưa và đêm, đầu đau, mỏi mệt, không có sức, ăn uống giảm sút. Đã trị bằng Đông y nhưng không có kết quả, bệnh càng nặng thêm, sốt cao nhiều lần, phải nhập viện. Kiểm tra: Thân nhiệt 39,8°C, mạch đập 85 lần phút, thái độ lạnh nhạt, vẻ mặt sốt cao, sắc xanh, vàng, tiếng tim thứ nhất nhẹ, đục, gan sờ thấy dưới bờ sườn 4cm, mềm, lách dưới bờ sườn 2,5cm, củng mạc hơi vàng, nước tiểu vàng, 5 ngày chưa đại tiện, chất lưỡi hồng nhạt, ít rêu, mạch Huyền, Hoãn. Phản ứng Maclagan 6 đơn vị, phản ứng Hanger (+++), transaminase glutamic 250 đơn vị, phản ứng Widal dương tính(<0>1:320 H 1 : 320). Tây y chẩn đoán là thương hàn ruột, Đông y chẩn đoán là bệnh thấp ổn. Cần thanh lợi thấp nhiệt, phương hương hóa trọc, giải độc, dùng bài Phượng vĩ thảo hợp tễ. Uống 2 thang, ngày 4/9 khám lại, thấy giảm các chứng ớn lạnh, sốt, đau đầu, thân nhiệt 38.8 C. Cho uống thêm 2 thang nữa. Đến ngày 6/9 khám lại lần thứ ba, các chứng trên tiếp tục giảm, tinh thần khá hơn, củng mạc bắt đầu đỡ vàng, uống thêm 2 thang nữa. Ngày 8/9, khám lần 4, thân nhiệt trở lại bình thường là 36,8°C, gan dưới bờ sườn 1,5cm, lách dưới bờ sườn lcm. Tiếng tim thứ nhất hơi mạnh hơn. Để củng cố kết quả trên, giảm bớt lượng thuốc, Phượng vĩ thảo 30g, Ngư tinh thảo 30g, Miên nhân trần 6g, Hoắc hương ngạnh 5g, uống tiếp 1 tuần. Thuốc hết, mọi chứng đều hết, không sờ thấy gan, lách, kiểm tra chức năng gan thấy bình thường, cấy phân liên tiếp 3 ngày không thấy mọc trực khuẩn thương hàn. Nằm bệnh viện tất cả 13 ngày, khỏi bệnh, ra viện. Ba tháng sau thăm lại, không thấy tái phát.
Nhận xét: Theo thông tin thì trị thương hàn bằng Cloromycetin có thể có 6,4% bệnh nhân xuất hiện chứng giảm tế bào hạt, 2,3% bệnh nhân phát ban do thuốc, còn dùng Phượng vĩ thảo hợp tế chưa thấy ai có tác dụng phụ trên, chứng tỏ bài Phượng vĩ thảo hợp tễ là bài thuốc trị thương hàn ruột có hiệu quả lý tưởng, an toàn, lại rẻ. Lượng thuốc trong bài, có thể căn cứ tình trạng người bệnh mà tăng giảm cho thích hợp.
Thuốc trong vườn vừa giới thiệu đến bạn 2 bài thuốc đông y chữa thương hàn trong loạt bài về các bài thuốc đông y.
Discussion about this post